اکثر دوربین‌های امروزی، چه نگاتیو و چه دیجیتال دارای گزینه‌های عکس‌بردای هستند که برای موقعیت‌های خاص از پیش برنامه‌ریزی شده‌اند و به عکاسان این امکان را می‌دهند تا با استفاده از این گزینه‌ها عکس‌های بهتری را تهیه کنند.

هر چند این گزینه‌ها در بعضی از دوربین‌ها متنوع‌تر و بیشتر است اما تعدادی از آن‌ها در تمام دوربین‌ها به صورت استاندار و یکسان وجود دارند. با شناخت بیشتر از کارایی این گزینه‌ها نه تنها آگاهی و دانش خود را از عکاسی افزایش می‌دهید بلکه می‌توانید با انتخاب درست و به موقع تصاویر بهتر و هنرمندانه‌تری ثبت کنید.

این گزینه‌ها به دو دسته اولیه و پیشرفته تقسیم می‌شوند؛ گزینه‌های اولیه آن‌هایی هستند که از قبل پیش‌بینی و برنامه‌ریزی شده‌اند و تنظیم‌ها توسط دوربین انجام می‌شود و گروه دوم آن‌هایی هستند که به عکاسان اختیار بیشتری برای کنترل دوربین می‌دهد و بیشتر توسط کسانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که از دوربین دانش بیشتری دارند.

دو نمونه از نمایش گزینه‌های عکسبرداری

گزینه‌ها اولیه:

• حرکت (سرعت زیاد)
• منظره
• ماکرو (زاویه نزدیک)
• شب
• پرتره (چهره)

پیشرفته:

• اولیت دریچه دیافراگم
• اولیت سرعت شاتر
• تنظیم دستی

گزینه حرکت (سرعت زیاد)

تقریبا تمام دوربین‌هایی که در بازار موجود است این انتخاب را دارند که سمبل آن تصویر مردی در حال دویدن است. با انتخاب این گزینه به دوربین دستور می‌دهید تا با سرعت بالاتری عکاسی کند.

دوربین این دستورالعمل را با تغییر عوامل زیر انجام می‌دهد:

• بالا بردن سرعت شاتر
• بالا بردن سرعت حساسیت فیلم

بالا بردن سرعت شاتر باعث می‌شود که حرکت سریع سوژه به صورت ثابت ثبت شود و همچنین مقدار نور وارد شده را به دوربین را کاهش می‌دهد.

در عکاسی با سرعت شاتر بالا، تنظیم حساسیت یا ISO روی اعداد بالاتر باعث جبران نوردهی کافی به فیلم یا صفحه دیجیتال می‌شود. اما متاسفانه همیشه این راه حل مناسبی نخواهد بود و امکان ثبت تصاویر کم نور و تاریک وجود دارد.

راه دیگری برای نوردهی کافی، باز گردن دریچه دیافراگم لنز است. اما باید در نظر داشته

باشید که هر چه این عدد کمتر باشد عمق میدان و وضوح کمتری در تصویر خواهید داشت. در واقع تنها بخشی از تصویر که به دوربین نزدیک‌تر است از وضوح کافی برخوردار می‌شود.

این به معنای ضعف این گزینه نیست. در واقع شما باید با در نظر گرفتن محدودیت‌های آن دست به انتخاب این گزینه بزنید و به خاطر داشته باشید که در بیشتر دوربین‌ها این گزینه برای ثبت حرکت‌های ورزشی به صورت ثابت در نور روز تنظیم شده‌است.

در بعضی دوربین‌ها نیز این امکان وجود دارد که تا فشار قطعی شاتر لنز به صورت پیاپی بر سوژه در حال حرکت فوکوس می‌کند.

با استفاده از این گزینه می توان سوژه‌های در حال حرکت را به صورت ثابت به تصویر کشید.

گزینه منظره

برای نشان دادن این گزینه اکثرا از تصویر یک کوه استفاده می‌شود. با انتخاب این گزینه دوربین با تنظیم دریچه دیافراگم بر روی اعداد بالاتر عمق میدان بیشتری را در تصویر به صورت واضح ثبت می‌کند.

در خاطر داشته باشید که در این حالت صفحه دیجیتال و یا فیلم به نور بیشتری برای ثبت تصویر نیاز دارد و شاتر دوربین با سرعت کمتری بسته می‌شود.

در نتیجه برای احتیاط سه پایه به همراه داشته باشید چرا در نور های ضعیف، امکان لرزیدن دست هنگام نوردهی زیاد وجود دارد و ممکن است عکس‌ها تار به نظر برسند. این گزینه همچنین برای پرتره هایی که با پس زمینه واضح نیز کاربرد دارد.

دریچه دیافراگم بسته و سرعت شاتر کم باعث شده که عکسی با عمق میدان زیاد داشته باشیم اما حرکت سوژه در پیش زمینه به صورت کشدار ثبت شود.

گزینه ماکرو (زاویه نزدیک)

تقریبا همیشه تصویر یک گل سمبل این گزینه است. با انتخاب این گزینه به دوربین دستور می‌دهید که قرار است از سوژه‌ای از فاصله بسیار نزدیک عکاسی کنید.

بنابراین لنز ها در شرایطی تنظیم می‌شوند که توانایی فوکوس بر جسمی در فاصله بسیار نزدیک را داشته باشد.

این گزینه به شما امکان عکاسی از سوژه های بسیار کوچک را می‌دهد و در نتیجه شما می توانید تا فاصله چند میلی‌متری به سوژه نزدیک شوید.

به خاطر داشته باشید عمق میدان با انتخاب این گزینه به حداقل ممکن می رسد.

با استفاده از این گزینه می‌توانید بخشی از یک سوژه را نیز عکاسی کنید و بافت‌های گرافیکی زیبایی بیافرینید.

گزینه عکاسی در شب

نماد و عملکرد این گزینه در دوربین‌ها متفاوت است اما کاربرد آن به طور کلی بستن شاتر دوربین به اهستگی برای ورود هر چه بیشتر نور است.

البته گاهی نیز فلاش هم به کمک نوردهی می‌آید تا پس زمینه و پشت زمینه به صورت کاملا واضح به ثبت برسد.

بهره‌گیری از این گزینه بدون فلاش حتما به سه پایه احتیاج دارد و به ما امکان آن را می دهد تا در مدت طولانی عکسی با پشت زمینه واضح و نور طبیعی داشته باشیم.

نمونه عکاسی در شب به وسیله سه پایه و نوردهی طولانی. خطوط نورانی در تصویر چراغ‌های ماشین‌های در حال عبور در اتوبان است.

گزینه پرتره (عکاسی از چهره)

این گزینه غالبا با تصویر یک نیمرخ معرفی می‌شود و برای پرتره‌های گروهی یا تصاویری با عمق میدان زیاد مناسب نیست.

با انتخاب این گزینه دوربین ابتدا سرعت شاتر را پایین آورده و عمق میدان را کم می‌کند

تا چهره سوژه با پس زمینه‌ای تار از تصویر جدا شده و جزییات و حالات صورت بیشتر به ثبت برسد.

در بعضی از دوربین‌ها عمق میدان به اندازه‌ای کم می‌شود که حتی بخشی از موها و شانه سوژه نیز واضح نخواهد بود.

البته گاهی این اتفاق به زیبا‌تر شدن تصویر کمک می‌کند.

گزینه اولویت دریچه دیافراگم

با انتخاب این گزینه که علامت اختصاری آن AV است، شما اولیت را به تنظیم دریچه دیافراگم می‌دهید و دوربین را وا می‌دارید تا بر اساس عدد دیافراگم یا F-Stop سرعت شاتر دوربین را تنظیم کند.

این گزینه زمانی مفید واقع می‌شود که عکاس بداند به چه عمق میدانی احتیاج دارد و در واقع وضوح کم یا زیاد تصویر بیش از سرعت شاتر اهمیت دارد.

نمونه‌ای از عکس‌های AV که عکاس با انتخاب عدد بالای دیافراگم عمق میدان بیشتری را به تصویر داده است.

در نتیجه شاتر در زمان طولانی‌تری بسته شده و باعث کشدار ثبت شدن جریان آب رود شده است.

گزینه اولیت سرعت شاتر

این گزینه که با علامت اختصاری TVمعرفی می‌شود بر خلاف گزینهAV به زمان ثبت تصویر اهمیت بیشتری می‌دهد.

در واقع در این گزینه عکاس با انتخاب سرعت شاتر دوربین را به تنظیم هماهنگ دریچه دیافرگم وا می‌دارد.

این گزینه برای ثبت تصاویر ورزشی و عکاسی در شب بسیار مهم است چرا که عکاس زیاد دارد تا با دقت سرعت بسته شدن شاتر دوربین را تنظیم کند و در اختیار داشته باشد.

در این تصویر با انتخاب گزینه TV حرکت اسب به صورت ثابت ثبت شده اما از عمق میدان کاسته شده است.

گزینه تنظیم دستی

انتخاب دستی را با حرف اختصاری M می‌توان شناخت. در این گزینه دوربین تمام عوامل به جز فوکوس باید توسط عکاس انجام شود چراکه دکمه فوکوس دستی در دوربین‌های SLR روی بدنه لنز قرار دارد.

در گزینه M عکاس باید با توجه به شرایط نور و حرکت سوژه، سرعت شاتر و دریچه دیافراگم مناسب را تنظیم کند.

وی همچنین امکان کنترل استپ‌های گزینه نوردهی کمتر یا بیشتر را نیز دارد. کنترل دستی در اکثر مواقع توسط عکاسان حرفه‌ای انتخاب می‌شود چرا که آنها با تسلط به امکانات دوربین و دانش عکاسی می‌توانند خلاقیت‌ها و نورآوری‌های بیشتری را در ثبت عکس ایجاد کنند.